Een steen in je hand.
Dementie bespreekbaar maken.

Situering

Dit boek beschrijft de ideeën, de concepten en de ervaringen van de eerste ontmoetingsgroep voor personen met dementie in België.
In de ontmoetingsgroep van Foton praten mensen met dementie over hun ziekte. Ze doen dit binnen een veilige omgeving waarin alle gevoelens en gedachten omtrent dementie bespreekbaar worden. Al pratend en delend vinden de deelnemers steun en troost bij elkaar. Ze lopen niet weg van hun ziekte maar kijken ze integendeel recht in de ogen. Niet enkel het vele verlies, ook de hoop, de kracht en de levenslust worden benoemd en krijgen een plaats. Net door zich te verzoenen met het verlies wordt die groei mogelijk. De bewonderenswaardige moed waarmee de deelnemers van de ontmoetingsgroep deze evenwichtsoefening tussen verlies en groei aangaan, nodigt ons als samenleving uit om hetzelfde te doen. Ook als samenleving kunnen we naar dementie leren kijken op een ruimere manier dan vandaag het geval is. Door in de ontmoetingsgroep te luisteren naar mensen met dementie zijn onze beelden erover in de voorbije drie jaar veranderd. Ze zijn minder stereotiep, veel positiever en vooral menselijker geworden. Dementie heeft meer kleur gekregen. De auteurs voelen zich dan ook geroepen om de lezer te laten proeven van dit rijke kleurenpalet. We hopen dat het meer mag zijn dan een loutere weergave over opzet en inhoud van een groepsbijeenkomst. We verwachten dat het een kleine bijdrage mag leveren om de negatieve beeldvorming te helpen doorbreken en aan te vullen met meer hoopvolle en dementievriendelijke beelden. De vele citaten willen een brug leggen tussen de wereld van mensen met dementie en de lezer.

Inhoud

Het inleidend hoofdstuk belicht het belang van het bespreekbaar maken van dementie, zowel binnen onze intieme relaties als op maatschappelijk niveau. Het start vanuit de negatieve effecten van dementiebevorderende beelden, maar toont ook aan dat praten over dementie een dementievriendelijke samenleving kan helpen creëren.
In een tweede hoofdstuk wordt het concept van de ontmoetingsgroep beschreven. Vele algemene vragen over de werkwijze en het verloop worden hier beantwoord. De lezer krijgt in dit hoofdstuk een snelle kijk op het concept en de werkwijze.
Om aan ontmoetingsgroep dementie te kunnen deelnemen, dient de diagnose te worden meegedeeld aan de persoon met dementie. Dit blijkt zowel uit onderzoeksbevindingen als uit praktijkervaring niet zo gemakkelijk te zijn. Dit hoofdstuk drie over waarheidsmededeling heeft dan ook uitgebreide aandacht voor zorgvuldigheidscriteria.
De wijze waarop we de ontmoetingsgroep vorm hebben gegeven, kan best vergeleken worden met een ritueel. We beschrijven dit kernachtig in hoofdstuk vier.
Omdat elke groep begint met eenvoudige lichaamsoefeningen en relaxatie gaat hoofdstuk vijf dieper in op de werkwijze en de theoretische kaders die we hierbij gebruiken.
Geen ontmoetingsgroep zonder groepsgesprek uiteraard. De meerwaarde van groepswerk en de methodiek van themagecentreerde interactie komen aan bod in hoofdstuk zes. De geïnteresseerde toekomstige groepsbegeleider vindt hier enkele inspirerende invalshoeken en aandachtspunten.
Hoofdstuk zeven is een beschrijvend en beschouwend hoofdstuk. Het laat de lezer proeven van de betekenis van de groep voor deelnemers en begeleiders. In dit hoofdstuk ervaart hij de sfeer en de uniciteit van de groep.
We bieden u ook een unieke DVD van 12 minuten aan met getuigenissen van enkele deelnemers van de groep.

Doelgroep

We richten ons bijzonder tot de hulpverleners, vooral ter inspiratie van hen die zelf ook een dergelijke groep willen opstarten. Anderzijds hopen we dat dit gedachtengoed ook zijn weg mag vinden naar iedereen die met dementie te maken heeft of zich er wil in verdiepen. Wij hopen om de vooroordelen omtrent dementie wat te doorbreken en zo bij te dragen tot een dementievriendelijke samenleving.

Initiatiefnemers

Deze ontmoetingsgroep is een initiatief van Foton uit Brugge. Foton is een initiatief van Thuiszorg Familiezorg en wordt erkend en gefinancierd door de Vlaamse Gemeenschap als regionaal expertisecentrum dementie.
Naast de werking als expertisecentrum pioniert en ijvert Foton ook voor de erkenning en financiering van tal van nieuwe thuiszorgondersteunende initiatieven zoals een thuisbegeleidingsdienst dementie en een ontmoetingshuis dementie (vergelijkbaar met de inloophuizen voor kanker). De ontmoetingsgroep dementie, die hier beschreven wordt, kadert binnen de hier vernoemde reeks van vernieuwende initiatieven.
Dit project gebeurt in samenwerking met de geheugenklinieken van het Algemeen Ziekenhuis Sint-Jan AV en het Algemeen Ziekenhuis Sint-Lucas uit Brugge.
De ontmoetingsgroep werd tevens als een pilootproject opgenomen binnen de activiteiten van de Werkgroep Dementie van de Koning Boudewijnstichting. Het concept, het proces en de resultaten zullen door deze Werkgroep worden meegenomen bij het formuleren van mogelijke acties die kunnen bijdragen tot het verbeteren van de levenskwaliteit van personen met dementie.

Begeleidend team

De ontmoetingsgroep dementie kwam voor het eerst bijeen in september 2005. De groep wordt begeleid door Claire Meire en Lieve Lemey. Claire Meire is Fotonconsulent, maatschappelijk werker en contextueel hulpverlener. Ze volgde een opleiding tot begeleider van een Kopgroep bij Ad Nouws in Nederland. Lieve Lemey is ouderenpsychiater en werkt in het AZ Sint-Jan AV te Brugge. Elke groep wordt ingeleid met eenvoudige motorische oefeningen en relaxatie onder begeleiding van Heidi Huys of Karl Devreese. Beiden zijn kinesitherapeut en relaxatietherapeut. Heidi Huys werkt in WZC Herdershove en Karl Devreese in WZC Westervier. Bart Deltour ondersteunt de inhoudelijke werking en methodiekontwikkeling en is de coördinator van het project. Hij is verantwoordelijk voor de doelgroepenwerking binnen Thuiszorg Familiezorg en coördinator van Foton.

Met de steun van

Tot op heden worden de bijeenkomsten van de ontmoetingsgroep niet gesubsidieerd door de overheid. De realisatie ervan werd mogelijk gemaakt door de dynamische en stuwende kracht van Thuiszorg Familiezorg en de financiële steun van sponsors en steunleden. In 2008 kregen we de zeer gewaardeerde steun van de Koning Boudewijnstichting. We willen de Stichting hier uitdrukkelijk danken voor haar engagement voor deze kwetsbare doelgroep. De Stichting geeft hiermee eens te meer een duidelijk signaal dat dementie een volwaardige plaats verdient in onze huidige samenleving. Ook de provincie west-Vlaanderen heeft een financiële bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van dit boek. Samen met de Stad Brugge hebben zij tevens sinds jaren de algemene werking en visie van Foton moreel gesteund, waarvoor onze dank.
We hopen dat dit boek een inspiratiebron mag zijn voor iedereen die met een dergelijke groep wil starten en voor allen die mensen met dementie een warm hart toe dragen

Kostprijs

Het boek, inclusief DVD, werd uitgegeven bij Garant, kost 23,90 euro en is verkrijgbaar bij de boekhandel of bij Foton (fotondoc@familiezorg-wvl.be - 20 euro + eventueel 3,5 euro verzendingskosten).